Η ονομασία του ιστότοπου: Κύπριος Χαρακτήρ
Τι σημαίνει η φράση «Κύπριος Χαρακτήρ» ;
Η φράση «κύπριος χαρακτήρ» απαντά στην τραγωδία Ἱκέτιδες του Αιχύλου (στ. 282-283):
Κύπριος χαρακτὴρ τ’ ἐν γυναικείοις τύποις
εἰκὼς πέπληκται τεκτόνων πρὸς ἀρσένων
Ο Πελασγός χρησιμοποιεί, μεταξύ άλλων, τη φράση «κύπριος χαρακτήρ» για να αναφερθεί στο ιδιότυπο παρουσιαστικό των Δαναΐδων, το οποίο αποκλίνει από εκείνο των γυναικών του Άργους. Το ακριβές περιεχόμενο, η λειτουργία, ακόμα και η αυθεντικότητα των συγκεκριμένων στίχων στην αισχύλεια τραγωδία έχουν αποτελέσει επανειλημμένα αντικείμενο φιλολογικού σχολιασμού με αποκλίνοντα συμπεράσματα1. Φαίνεται πως ο «κύπριος χαρακτήρ» στις Ικέτιδες αναφέρεται στο γενετήσιο αποτύπωμα Κυπρίων ανδρών προς Κύπριες γυναίκες/μήτρες, καρπό του οποίου αποτελούν, κατά τον Πελασγό, οι Δαναΐδες. Η συγκεκριμένη ερμηνεία του προβληματικού δίστιχου, που υποστηρίζεται και από αρχαίους σχολιαστές (καὶ γυναῖκες ἂν Κυπρίαι ἀνδράσι μιγεῖσαι τέκοιεν καθ’ ὑμᾶς), επιδεικνύει και μια αμιγώς νομισματικής φύσης μεταφορά: ο όρος χαρακτήρ χρησιμοποιείται στη νομισματική ορολογία για να περιγράψει τη μήτρα του εμπροσθότυπου, δηλαδή τη χαραγμένη σε αρνητικό παράσταση της μπροστινής όψης, η οποία τοποθετείται συνήθως σε έναν άκμονα και παραμένει σταθερή κατά τη διαδικασία έκδοσης νομισμάτων- με το χτύπημα της σφύρας, η οποία έχει χαραγμένη την παράσταση του οπισθότυπου, δηλαδή της πίσω όψης του νομίσματος, αποτυπώνονται οι παραστάσεις και στις δυο όψεις της άμορφης, αλλά ζυγισμένης, μάζας μετάλλου και το μετατρέπουν σε νόμισμα2.
Ήδη στα τέλη του 19ου αιώνα, η αρχαιογνωστική έρευνα υιοθέτησε τον όρο «κύπριος χαρακτήρ» προκειμένου να περιγράψει την αισθητική ιδιαιτερότητα της κυπριακής πλαστικής3. Ο όρος σταδιακά διευρύνθηκε και εξέφρασε τη σύνθετη πολιτισμική ταυτότητα της αρχαίας Κύπρου4. Για τον Einar Gjerstad5, μια από τις πιο εμβληματικές μορφές της κυπριακής αρχαιολογίας, ο «κύπριος χαρακτήρ» αποτελεί το σύνολο των τεχνοτροπικών και καλλιτεχνικών γνωρισμάτων που, αν και διαμορφώθηκαν κάτω από ποικίλες επιδράσεις, προσδίδουν στον υλικό πολιτισμό της αρχαίας Κύπρου ένα χαρακτήρα ευανάγνωστο και αμιγώς κυπριακό. Αυτή ακριβώς η πολλαπλών επιρροών, συνάμα όμως πρωτότυπη και αυθεντική ταυτότητα, καθιστά την Κύπρο μοναδική στη Μεσόγειο.
Κείμενο: Μπουρογιάννης, Γιώργος
Βιβλιογραφία
Gjerstad, E. 1948: The Swedish Cyprus Expedition, IV.2. The Cypro-Geometric, Cypro-Archaic and Cypro-Classical Periods, Στοκχόλμη.
Hadjioannou, K. 1985: «On the interpretation of the Κύπριος Χαρακτήρ of Aeschylus», στο Θ. Παπαδοπούλλου και Σ. Αχ. Χατζηστυλλή (επιμ.), Πρακτικά του Δεύτερου Διεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου (Λευκωσία 20 – 25 Απριλίου 1982), Λευκωσία, 509-513.
Hadjistefanou, C.E. 1990: «Κύπριος χαρακτήρ in Aeschylus ‘Supplices’ 282-283: A new emendation and contextual interpretation», Hermes 118, 282-291.
Hadjistyllis, S.A. 1985: «Κύπριος χαρακτήρ (Α. Supp. 282): A discussion of a new interpretation», στο Θ. Παπαδοπούλλου και Σ. Αχ. Χατζηστυλλή (επιμ.), Πρακτικά του Δεύτερου Διεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου (Λευκωσία 20 – 25 Απριλίου 1982), Λευκωσία, 515-520.
Johansen, H.F., Whittle, E.W. 1980: Aeschylus: The Suppliants (1-2), Κοπεγχάγη.
Kraay, C.M. 1976: Archaic and Classical Greek Coins, Berkeley, Λος Άντζελες.
Myres, J. 1899: Catalogue of the Cyprus Museum, Οξφόρδη.
Sommerstein, A.H. 1977: «Notes on Aeschylus’ Suppliants», BICS 24, 67-82.
Σημειώσεις τέλους
1 Sommerstein 1977, 69-70· Johansen και Whittle 1980· Hadjistyllis 1985· Hadjistefanou 1990.
2 Kraay 1976.
3 Myres 1899, 30.
4 Hadjioannou 1985.
5 Gjerstad 1948, 448.